Adwokat Rodzinny Warszawa

Kancelaria prawa rodzinnego - pomoc prawna dla Ciebie


Obowiązek alimentacyjny małżonków

Czy istnieje możliwość uzyskania alimentów w trakcie trwania małżeństwa? Czy w trakcie separacji istnieje obowiązek alimentacyjny między małżonkami? Czy po rozwodzie lub unieważnieniu małżeństwa można żądać alimentów od małżonka? Jak długo trzeba takie alimenty płacić? W dzisiejszym poście odpowiemy na te pytania oraz postaramy się rozjaśnić wątpliwości dotyczące obowiązku alimentacyjnego między małżonkami.

Alimenty w trakcie trwania małżeństwa.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie przewiduje wprost możliwości uzyskania alimentów od małżonka w trakcie trwania małżeństwa. Ustawodawca określając prawa i obowiązki małżonków wskazał na obowiązek wzajemnej pomocy  oraz obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb utworzonej rodziny. Małżonkowie powinni czynić starania o dostarczanie środków do życia  tej rodzinie. W języku łacińskim alimentum oznacza pokarm, można więc przyjąć, że obowiązki małżonków w trakcie trwania małżeństwa są swego rodzaju alimentami.

Obowiązek dotyczący wzajemnej pomocy aktualizuje się przede wszystkim w przypadkach niepomyślnych zdarzeń w naszym życiu, wtedy, gdy wsparcie drugiej osoby jest szczególnie potrzebne. Prawo w takiej sytuacji zobowiązuje każdego z małżonków do niesienia pomocy drugiemu.

Należy wskazać że przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obligują małżonków, aby każdy z nich, oczywiście wedle swoich sił  oraz możliwości zarobkowych czy majątkowych przyczyniał się do zaspokajania potrzeb rodziny.  Obowiązek ten może się realizować poprzez wychowywanie dzieci i prace we wspólnym gospodarstwie domowym, podczas gdy tylko jeden z małżonków będzie wykonywał pracę zarobkową. Na okoliczność, gdy jeden z małżonków nie spełnia swoich obowiązków dotyczących przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, przepisy prawa przewidują instytucję umożliwiająca egzekwowanie obowiązków małżeńskich, jest nią sądowy nakaz wypłacania części lub całości wynagrodzenia lub innych należności przypadających jednemu z małżonków do rąk drugiego małżonka. Warto zauważyć, że rodzinę należy rozumieć jako  małżonków wraz z dziećmi, ale także małżeństwo bezdzietne, co potwierdził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia z dnia 16 grudnia 1987 o sygnaturze III CZP 91/86.

Ponad to zarówno w orzecznictwie sądów jak i w doktrynie, dominuje pogląd, według, którego przepisy dotyczące obowiązków alimentacyjnych stosować należy do obowiązków wzajemnej pomocy w czasie trwania małżeństwa. Stanowisko takie zostało potwierdzone m.in. przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z dnia 22 lipca 2014 r. o sygnaturze II SA/Ol 631/14.

Alimenty w po rozwodzie

Rozwiązanie małżeństwa może nastąpić przez rozwód, ustają wówczas więzi łączące małżonków, a w konsekwencji także prawa i obowiązki, z jednym wyjątkiem. Wyjątek ten to wzajemny obowiązek alimentacyjny rozwiedzionych małżonków, jednak przy zachowaniu pewnych przesłanek. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy stanowi, że ex-małżonek, który nie został wskazany w wyroku rozwodowym jako wyłącznie winny, a znalazł się w niedostatku, może domagać się od drugiej strony dostarczania mu środków utrzymania. Żądanie to musi wynikać z usprawiedliwionych potrzeb domagającego się alimentów małżonka, braku możliwości zaspokojenia swoich potrzeb własnymi siłami. Ponad to sąd zanim przyzna alimenty byłemu małżonkowi weźmie pod uwagę możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Nie można żądać alimentów pomiędzy rozwiedzionymi małżonkami, gdy poziom życia obojga jest zbliżony.

Duże wpływ na to czy możemy liczyć po rozwodzie na świadczenia alimentacyjne byłego małżonka ma fakt czy zostanie on uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia. Jeżeli tak się stanie, a sytuacja materialna małżonka niewinnego ulegnie znacznemu pogorszeniu, można żądać, aby sąd orzekł konieczność świadczenia alimentacyjnego małżonka wyłącznie winnego na rzecz małżonka niewinnego. Takie uregulowanie ma na celu zapobiec, pogorszeniu się sytuacji materialnej małżonka, który nie przyczynił się do rozkładu pożycia małżeńskiego i pozostawałby w małżeństwie, w znacznie korzystniejszej sytuacji, gdyby nie poczynania małżonka winnego. Do oceny sądu należy, czy takie świadczenie alimentacyjne jest należne i czy je zasądzić, nie jest natomiast istotne czy rozwód spowodował niedostatek czy tylko pogorszenie sytuacji finansowej małżonka niewinnego.

Obowiązki alimentacyjne po rozwodzie wygasają po upływie pięciu lat od orzeczenia rozwodu, jeżeli zobowiązany do świadczeń jest małżonek, którego nie wskazano jako winnego lub współwinnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Przedłużenie tego terminu może nastąpić jedynie w wyjątkowych okolicznościach. W każdym, zaś przypadku obowiązek alimentacyjny wygasa, gdy  którykolwiek z małżonków wstąpi w nowy związek małżeński, a także w przypadku śmierci któregokolwiek z małżonków rozwiedzionych.

W przypadku unieważnienia małżeństwa obowiązek alimentacyjny kształtuje się tak samo jak w przypadku rozwodu.

Alimenty a separacja

 

Art. 61 [Odesłanie] Z zastrzeżeniem przepisu artykułu poprzedzającego do obowiązku dostarczania środków utrzymania przez jednego z małżonków rozwiedzionych drugiemu stosuje się odpowiednio przepisy o obowiązku alimentacyjnym między krewnymi.

 

Art. 614 [Skutki separacji]

  • 1. Orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, chyba że ustawa stanowi inaczej.
  • 2. Małżonek pozostający w separacji nie może zawrzeć małżeństwa.
  • 3. Jeżeli wymagają tego względy słuszności, małżonkowie pozostający w separacji obowiązani są do wzajemnej pomocy.
  • 4. Do obowiązku dostarczania środków utrzymania przez jednego z małżonków pozostających w separacji drugiemu stosuje się odpowiednio przepisy art. 60, z wyjątkiem § 3.
  • 5. Przepisu art. 59 nie stosuje się.

 

 

Jeżeli w czasie trwania wspólnego pożycia jeden z małżonków zajmował się tylko wychowaniem dzieci i prowadzeniem gospodarstwa domowego, to drugi małżonek, który bez uzasadnionej przyczyny opuścił rodzinę, nie może zwolnić się od obowiązku alimentacyjnego względem współmałżonka (art. 23 i 27 KRO) na tej tylko podstawie, że współmałżonek ten jest zdolny do pracy zarobkowej. Istniejący bowiem w małżeństwie układ stosunków nie może być samowolnie przekreślony przez jednego małżonka. Jednakże w konkretnych okolicznościach sąd mając na uwadze z jednej strony liczbę i wiek dzieci, a z drugiej strony kwalifikacje zawodowe małżonka, przy którym dzieci pozostały, jego wiek i stan zdrowia a nadto kierując się zasadami współżycia społecznego, może uznać, że okoliczności te przemawiają na rzecz częściowego bądź pełnego zatrudnienia tego małżonka i odpowiednio zmodyfikować obowiązek alimentacyjny drugiego małżonka.

 

 

  1. Okoliczność, że małżonkowie pozostają w faktycznej separacji i że żona bez porozumienia z mężem przerwała pracę zarobkową w celu zajęcia się wychowaniem małego dziecka, nie stoi na przeszkodzie domaganiu się przez nią pomocy od męża w postaci świadczeń alimentacyjnych na jej rzecz w granicach jej potrzeb oraz możliwości zarobkowych i majątkowych męża.

 

Art. 130 [Były małżonek; separacja] Obowiązek jednego małżonka do dostarczania środków utrzymania drugiemu małżonkowi po rozwiązaniu lub unieważnieniu małżeństwa albo po orzeczeniu separacji wyprzedza obowiązek alimentacyjny krewnych tego małżonka.

 

Art. 135 [Zakres i przedmiot]

  • 1. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

 

  • 2. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.
  • 3. Świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. z 2012 r. poz. 1228, z późn. zm.13)) podlegające zwrotowi przez zobowiązanego do alimentacji oraz świadczenia dla rodziny zastępczej nie wpływają na zakres obowiązku alimentacyjnego.

Art. 136 [Dobrowolne uszczuplenie majątku] Jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych osoba, która była już do tych świadczeń zobowiązana, bez ważnego powodu zrzekła się prawa majątkowego lub w inny sposób dopuściła do jego utraty albo jeżeli zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, nie uwzględnia się wynikłej stąd zmiany przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych.

 

Art. 137 [Przedawnienie]

  • 1. Roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem lat trzech.
  • 2. Niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty sąd uwzględnia zasądzając odpowiednią sumę pieniężną. W uzasadnionych wypadkach sąd może rozłożyć zasądzone świadczenie na raty.

 

Art. 138 [Zmiana obowiązku] W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

 

Art. 139 [Wygaśnięcie] Obowiązek alimentacyjny nie przechodzi na spadkobierców zobowiązanego.

 

 

 

  1. W ustnych motywach wyroku zasądzającego alimenty sąd powinien pouczyć strony, że w razie zmiany stosunków będą mogły żądać zmiany tego wyroku.

 

Jak bowiem wynika z praktyki, zainteresowani często nie znają tej zasady, co niejednokrotnie powoduje, że uprawnieni do alimentów uzyskują (od zobowiązanych do alimentacji lub z funduszu alimentacyjnego) kwoty niższe od tych, jakie w aktualnych okolicznościach im się należą.

Kancelaria Adwokacka Mieszko Dyl © 2012 - 2018 - Warszawa

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.
Dowiedz się więcej.

Call Now Button